هر موقع سخن از پردازنده به میان می آید نام دو شرکت AMD و Intel در ذهن تداعی می شود.
این دو کمپانی بزرگ از بدو شروع فعالیت خود رقابت تنگاتنگی در تولید و به روزرسانی محصولات خود داشته اند تا بتوانند سهم بیشتری از این بازار استراتژیک را نصیب خود کنند. این رقابت در بیشتر موارد مثبت و سازنده بوده و محرکی بوده که هر یک از این دو شرکت با نوآوری و خلاقیت و بهبود محصولات خود از دیگری پیشی بگیرد، در زمینه قیمت تمام شده پردازنده نیز این رقابت به نفع خریداران و مصرف کنندگان بوده و این کالای مهم در عرصه رایانه را از حالت انحصاری در آورده است.
در این مقاله سعی داریم به تاریخچه شرکت AMD و سیر تکاملی محصولات و پردازنده های تولیدی این شرکت از بدو شروع فعالیت تاکنون نگاهی داشته باشیم.
شرکت AMD در سال 1969 میلادی فعالیت خود را با تولید قطعات الکترونیکی آغار کرد. نام این شرکت مخفف Advanced Micro Devices میباشد و در ابتدای فعالیت خود قطعات الکترونیکی طراحی شده توسط شرکتهای دیگر نظیر فِیرچایلد (Fairchild Semiconductor) را تولید میکرد.
ساختمان شرکت AMD
در سال 1982 این شرکت با شرکت اینتل که در تولید پردازنده های نسل اول فعالیت میکرد با هم در تولید پردازنده برای شرکت IBM که در آن زمان بزرگترین تولید کننده کامپیوتر بود مشارکت نموده و رسما فعالیت شرکت AMD در زمینه تولید پردازنده کلید خورد. البته طراحی پردازنده ها توسط اینتل صورت میگرفت و AMD تنها در تولید آن مشارکت داشت.
در کنار این مشارکت، AMD تلاش میکرد پردازنده هایی با برند خودش تولید کند. در ابتدا AMD پردازنده های که تولید میکرد توسط اینتل طراحی میشد و تفاوت چندانی با پردازنده های اینتل نداشت، حتی از نظر مادر برد و سوکت مشترک بودند، اما به مرور زمان با نو آوری هایی که در تولید آنها به خرج داد توانست همان پردازنده ها را با فرکانس بالاتری تولید کند و مصرف کنندگان تمایل پیدا کردند که به جای اینتل از پردازنده های تولید شده توسط AMD استفاده کنند این روند تا سال 1995 ادامه داشت.
در سال 1996 AMD اولین پردازنده طراحی شده توسط خود را تولید کرد، AMD نام این محصول را K5 گذاشت که یک پردازنده نسل 5 با معماری X86 بود و یکسال بعد پردازند K6 را روانه بازار کرد.
پردازنده های بعدی AMD عبارت بودند از k6II، k6III، + k6II ، k6III+، K7 و k75 که حافظه کش سطح 2 یا L2 cache از پردازنده های K6III اضافه گردید.
در سال 1975 شرکت AMD اولین پردازنده Athlon خود را تولید کرد که با تولید این نسل از پردازنده ها این شرکت موفق شد اولین پردازنده 1 گیگاهرنزی جهان را تولید کند. محصولات بعدی این سری عبارتند از: AthlonII، Duran (که برای رایانه های سبک خانگی و اداری و ارزان تولید شد)، Athlon xp ، Athlon thoroughbred، و Barton.
شرکت AMD در سال 2003 با تولید Athlon64 اولین پردازنده 64 بیتی خود را به بازار معرفی کرد و دو سال بعد نسز اولین پردازنده دو هسته ای خود با نام Athlon x2 روانه بازار نمود.
محصول بعدی این شرکت، Phenom، نام داشت که از حافظه کش سطح3 یا L3 Cache، بهره میبرد که باعث افزایش توان پردازنده می شد، اما این برتری معایبی نیز داشت از جمله مصرف بالای انرژی و در نتیجه حرارت بالا که باعث نارضایتی مصرف کننده ها گردید و تا حدودی سهم بازار فروش پردازنده را به اینتل واگذار کرد.
شرکت AMD سریعا اقدام به بهبود محصول خود و رفع این ایرادات کرد و سریعا پردازنده PhenomII را نولید و به بازار ارائه کرد که محصول موفقی بود. محصولات بعدی این رده عبارتند از: PhenomII x2، PhenomII x3 ، PhenomIIx4 ، PhenomI x6
نسل بعدی محصولات AMD سری FX یا همان Bulhdozer میباشد، این پردازنده ها با 4، 6 و 8 هسته تولید میشودو از کلاک و حافظه Cache بالایی برخوردارند اما نسبت به پردازنده های هم رده خود که توسط اینتل تولید میشد مصرف انرژی بیشتری داشت اما در کل به نسبت قیمت، پردازنده های قوی و خوبی برای سیستمهای خانگی و مهندسی بود.
شرکت AMD در سال 2014 خانواده پردازنده های APU خود را که ابتدا در سال 2011 طراحی و تولید کرده بود را به روزرسانی کرد و پردازنده های سری A را به بازار معرفی نمود. در این سری از محصولات مبنای کار بر تقویت پردازنده گرافیکی و قرار دادن یک هسته گرافیکی قوی بر مبنای هسته گرافیکی Radeon داخل پردازنده قرار داده شد، در سری A تعداد هسته و کلاک و حافظه Cache افزایش چندانی نداشت و بیشتر برای مصارف خانگی و دستگاه های اداری و میان رده طراحی شده بودند.
آخرین و جدیدترین نسل از پردازنده های AMD پردازنده های Ryzen هستند که بر مبنای معماری Zen می باشد که تحول شگرفی در محصولات این شرکت و در کل پردازنده های میان رده و رده بالا می باشد.
پردازنده های Ryzen با تعداد هسته بالا و فرکانس بالا و مصرف پایین در حال حاضر از قوی ترین و مقرون به صرفه ترین پردازنده ها میباشند که در یک مقاله مجزا به تفصیل به آن پرداخته خواهد شد.
شرکت AMD در ضمینه پردازنده های تلفن های همراه و لپتاپ های mini نیز فعالیت داشته و سهمی از این بازار را ازآن خود کرده است. AMD پردازنده های Bobcat را برای این منظور طراحی و تولید کرده که رقیبی برای پردازنده های ARM و Atom به شمار می آیند. این سری از پردازنده ها که از رده APU هستند دارای قدرت بالا و مصرف پایین می باشند.
در پایان لازم به ذکر است که این مقاله صرفا جهت معرفی شرکت AMD و محصولات و روند رشد این شرکت می باشد و در مقاله ای دیگر شرکت Intel و محصولاتش را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
منبع: زومیت